انواع هل و نحوه استفاده از آن‌ ها

انواع هل و نحوه استفاده از آن‌ ها با عطر و طعم‌های متنوع، تجربه‌های گوناگونی را در آشپزی و درمان ارائه می‌دهند. هل، ادویه‌ای خوش‌بو و معطر است که از دیرباز در آشپزی و طب سنتی مورداستفاده قرار می‌گرفته است. نه‌تنها به‌عنوان یک طعم‌دهنده محبوب شناخته می‌شود؛ بلکه به دلیل خواص درمانی هل، جایگاه ویژه‌ای در میان ادویه‌های دارویی دارد.

معرفی و پیشینه‌ی هل

نام جهانی هل عبارت است از Elettaria cardamom. هل نوعی گیاه (و اصطلاحاً درخت) و جزو ادویه‌ها است که در درون آن دانه‌هایی سیاه رنگ وجود دارد.

طعم هل تا حدی شیرین و به‌نوعی نمکین است. هم پوسته و هم دانه‌ی آن عطری تند و مخصوص به خود را دارد.

از هل در پخت انواع شیرینی‌ها و غذاهای گرم و هنگام صرف نوشیدنی‌های معطر از جمله در انواع چای و قهوه استفاده می‌شود.

هل، در دنیا جزو ادویه‌های نسبتاً گران قیمت است. استفاده از این گیاه که بومی هندوستان، نپال و بوتان است؛ در طب سنتی هند تحت عنوان Ayurveda مرسوم بوده و نیز در طب سنتی چینی نیز دارای سابقه‌ای باستانی است..

هل دو نوع اصلی دارد؛ هل سبز Elettaria و هل غیر سبز که شامل هل سیاه، هل سفید و هل قرمز Amomum می‌شود.

هل را باید در غلاف آن و در جعبه‌ی چوبی و محفوظ و در جای خنک، تاریک و خشک نگهداری کرد و گاهی آن را در معرض هوادهی به دور از رطوبت و حشرات قرار داد.

در این مقاله از خانه ادویه به بررسی جامع بهترین هل، انواع و خواص درمانی آن همراه با نحوه استفاده از آن‌ها در آشپزی و طب سنتی می‌پردازیم.

خرید هل مرغوب

آشنایی با انواع هل

هل، گیاهی از خانواده زنجبیل است که به‌صورت بومی در مناطق گرمسیری آسیا رشد می‌کند. انواع هل را بر اساس رنگ، اندازه و طعم دسته‌بندی می‌کنند. چند نوع اصلی هل که در بازار جهانی عرضه می‌شوند عبارت‌اند از:

1. هل سبز (هل واقعی)

هل سبز، رایج‌ترین نوع از انواع هل است که با عطر و طعمی شیرین و تند، شناخته می‌شود. این نوع هل، به دلیل خواص درمانی آن و کاربرد گسترده در آشپزی، از محبوبیت بالایی برخوردار است. هل سبز، به‌صورت غلاف‌های سبزرنگ و حاوی دانه‌های ریز سیاه‌رنگ است.

2. هل سیاه (هل تیره یا هل نپالی)

هل سیاه، طعم و عطر متفاوتی نسبت به هل سبز دارد. عطر هل سیاه، دودی و کمی تلخ است که به دلیل فرایند خشک‌کردن آن به وجود می‌آید. خواص درمانی هل سیاه، مشابه هل سبز است؛ اما به دلیل تفاوت طعم، بیشتر در غذاهای تند و ادویه‌جات ترکیبی استفاده می‌شود. غلاف هل سیاه، بزرگ‌تر و تیره‌تر از انواع هل سبز است.

3. هل سفید (هل سفید شده)

هل سفید در واقع همان هل سبز است که به‌وسیله فرایند سفیدکردن به این رنگ درآمده است. خواص درمانی هل سفید مشابه هل سبز است؛ اما عطروطعم ملایم‌تری دارد.

4. هل مالابار (Malabar Cardamom)

این نوع هل نیز، یکی از انواع هل است که بومی جنوب هند بوده و از نظر اندازه کمی بزرگ‌تر از هل سبز معمولی است. عطروطعم آن شبیه هل سبز است با این تفاوت که کمی مرکباتی و تندتر است. خواص درمانی هل مالابار نیز قابل‌توجه است.

توجه داشته باشید که هر یک از انواع هل با ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود کاربردهای خاصی در آشپزی و طب سنتی دارند. شناخت هل و خواص درمانی هل به ما کمک می‌کند تا بهترین استفاده را از این ادویه ارزشمند ببریم.

خواص درمانی هل

هل علاوه بر عطروطعم بی‌نظیر دارای خواص درمانی بسیاری نیز است که از گذشته تا به امروز موردتوجه پزشکان سنتی بوده است. برخی از مهم‌ترین خواص درمانی انواع هل عبارت‌اند از:

1. بهبود هضم و کاهش التهاب

هل، به‌عنوان یک ادویه گرم به هضم غذا کمک و از نفخ و سوءهاضمه جلوگیری می‌کند. خواص درمانی هل برای بهبود عملکرد دستگاه گوارش، از جمله موارد شناخته شده است. همچنین هل، دارای خاصیت ضدالتهابی است و می‌تواند در کاهش التهابات بدن مؤثر باشد. خواص درمانی هل در کاهش التهاب مفاصل و عضلات قابل‌توجه است.

2. تقویت سیستم ایمنی

هل، حاوی آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد مغذی است که به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند. مصرف منظم انواع هل، می‌تواند در پیشگیری از بیماری‌های عفونی مؤثر باشد. این یکی از خواص درمانی هل است که به آن اهمیت بیشتری می‌بخشد.

3. رفع بوی بد دهان

هل به دلیل عطر خوش و خواص ضدمیکروبی می‌تواند به رفع بوی بددهان کمک کند. جویدن چند دانه هل بعد از غذا، می‌تواند تاثیر زیادی در خوشبو شدن دهان داشته باشد. می‌توان گفت خواص درمانی هل  تین دویه جذاب در این زمینه بسیار موردتوجه است.

4. کاهش فشار خون + ضد سرطان

به‌طورکلی مطالعات نشان داده است که مصرف هل می‌تواند به کاهش فشارخون کمک کند. این خاصیت به دلیل وجود ترکیبات فعال در هل است. معمولاً خواص درمانی هل در تنظیم فشارخون یک مزیت بزرگ محسوب می‌شود. همچنین برخی تحقیقات نشان داده‌اند که هل دارای خواص ضد سرطانی است و می‌تواند در پیشگیری از سرطان‌های خاص مؤثر باشد. خواص درمانی انواع هل در این زمینه، همچنان در دست تحقیق است.

6. بهبود عملکرد قلب و تسکین درد

هل، می‌تواند به بهبود گردش خون و کاهش خطر بیماری‌های قلبی کمک کند. خواص درمانی هل در سلامت قلب و عروق، مورد تایید بسیاری از متخصصان است. علاوه بر این‌ها، هل، به دلیل داشتن خواص ضدالتهابی و مسکن می‌تواند در تسکین درد‌های جزئی مؤثر باشد. خواص هل در کاهش دردهای عضلانی قابل‌استفاده است.

به‌طورکلی خواص هل، به دلیل وجود ترکیبات فعال بیولوژیکی مانند سینئول، لیمونن و لینالول، به وجود می‌آید. انواع هل با درجات مختلفی از این ترکیبات، می‌توانند فواید مختلفی را ارائه دهند.

نحوه استفاده از هل در آشپزی

همان‌طور که می‌دانید هل، به دلیل عطروطعم بی‌نظیر خود به‌عنوان یک ادویه محبوب در آشپزی سراسر جهان شناخته می‌شود. هل با طعم‌های مختلف می‌تواند در دسرها و غذاهای گوناگونی استفاده شوند. در اینجا به برخی از کاربردهای هل در آشپزی اشاره می‌کنیم:

1. در تهیه دسرها و انواع کیک ها

هل، به دلیل عطر شیرین و گرم خود به‌عنوان یک ادویه کلیدی در تهیه انواع دسرها و کیک‌ها مانند کیک هل و گلاب و زعفران با شیر خوشمزه، حلوا، فرنی، شیربرنج استفاده می‌شود. استفاده از هل در دسرها، عطروطعم بی‌نظیری به آن‌ها می‌بخشد. هل به‌ویژه هل سبز در این کاربرد بسیار موردتوجه است.

2. در تهیه نوشیدنی‌ها

ادویه جذاب و خوش عطر هل، به‌عنوان یک طعم‌دهنده معطر در تهیه انواع نوشیدنی‌ها مانند چای، قهوه، دمنوش‌ها و شربت‌ها استفاده می‌شود. استفاده از انواع هل در نوشیدنی‌ها علاوه بر طعم، فواید سلامتی نیز دارد. خواص درمانی هل در این نوشیدنی‌ها نیز قابل‌توجه است.

3. در تهیه غذاهای اصلی

اگر دوست دارید در کنار طبخ درست غذاها، رایحه‌ای خوش به مشام شما برسد و طعم متفاوتی داشته باشد، هل را فراموش نکنید. هل، در تهیه برخی از غذاهای اصلی همچون انواع خورشت‌ها، پلوها و بریانی‌ها استفاده می‌شود. استفاده از هل در غذاهای اصلی، عطروطعم ویژه‌ای به آن‌ها می‌بخشد. انواع هل در این کاربرد بسته به نوع غذا انتخاب می‌شوند.

4. در تهیه ترشیجات و ادویه ‌جات ترکیبی

هل، می‌تواند به‌عنوان یک ادویه معطر در تهیه ترشیجات استفاده شود. استفاده از هل در ترشیجات، عطروطعم متفاوتی به آن‌ها می‌بخشد. در واقع خواص هل در ترشیجات نیز قابل‌بهره‌برداری است. همچنین یکی از اجزای اصلی در بسیاری از ادویه‌جات ترکیبی مانند ادویه کاری و ادویه ماسالا است. استفاده از هل در این ادویه‌ها، عطروطعم خاصی به آن‌ها می‌بخشد. اصولاً انواع هل به نسبت‌های مختلف در این ترکیبات استفاده می‌شوند.

توصیه می‌شود هنگام استفاده از هل، آن را به‌صورت تازه و درسته استفاده کنید تا عطروطعم آن حفظ شود. دانه‌های هل را می‌توانید قبل از استفاده کمی آسیاب کنید تا عطر بیشتری از آن آزاد شود. هل را می‌توانید به‌صورت پودر شده نیز استفاده کنید؛ اما عطروطعم هل تازه بسیار بیشتر است.

نحوه استفاده از هل در طب سنتی

در طب سنتی، انواع هل به دلیل خواص درمانی آن برای درمان بسیاری از بیماری‌ها استفاده می‌شود. برخی از کاربردهای هل در طب سنتی عبارت‌اند از:

• درمان مشکلات گوارشی: هل، به‌عنوان یک داروی گیاهی برای درمان مشکلات گوارشی مانند نفخ، سوءهاضمه و اسهال استفاده می‌شود. اصولاً خواص درمانی هل در بهبود عملکرد دستگاه گوارش، موردتوجه پزشکان سنتی است.
• درمان سرماخوردگی و آنفولانزا: هل، به دلیل داشتن خواص ضدالتهابی و ضدمیکروبی می‌تواند در درمان سرماخوردگی و آنفولانزا مؤثر باشد. دمنوش هل، یک درمان طبیعی برای این بیماری‌ها است. خواص هل در تقویت سیستم ایمنی نیز می‌تواند در این زمینه مفید باشد.
• تسکین درد: هل به‌عنوان یک مسکن طبیعی برای تسکین درد‌های عضلانی و مفصلی استفاده می‌شود. همچنین روغن هل، به‌صورت موضعی برای تسکین درد استفاده می‌شود. خواص درمانی انواع هل در تسکین درد قابل‌استفاده است.
• رفع بوی بددهان: هل به دلیل عطر خوش و خواص ضدمیکروبی می‌تواند به رفع بوی بددهان کمک کند. جویدن چند دانه هل بعد از غذا می‌تواند تاثیر زیادی در خوشبو شدن دهان داشته باشد.
• کاهش استرس و اضطراب: هل به دلیل داشتن خواص آرام‌بخش می‌تواند به کاهش استرس و اضطراب کمک کند. دم‌نوش هل به‌عنوان یک آرام‌بخش طبیعی استفاده می‌شود. به طور کلی خواص درمانی هل در این زمینه موردتوجه است.

همان‌طور که اشاره شد برای استفاده از هل در طب سنتی می‌توانید از آن به‌صورت دمنوش، جوشانده، روغن و یا به‌صورت مستقیم استفاده کنید. قبل از استفاده از انواع هل برای درمان هر بیماری بهتر است با یک پزشک متخصص طب سنتی مشورت کنید. خواص هل در طب سنتی به‌صورت گسترده مورداستفاده قرار می‌گیرد.

نکات خرید هل مرغوب

نکاتی که در ادمه تقدیمتان می‌شود، مواردی هستند که اگر پیش از خرید هل بدانید، می‌توانید هل مرغوب‌تری تهیه نمایید. برخی از این نکات به نقل از وب‌سایت یکی از معتبرترین فروشندگان هل جهان یعنی EmperorAkbar برداشت شده‌اند.

سبزی رنگ هل

اکثر خانم‌ها با هل سبز آشنایی دارند و دوست دارند از هل سبز در آشپزی استفاده کنند. اما  برای تشخیص هل با کیفیت چندان اطلاعات ندارند. اگر به دنبال خرید هل با کیفیت هستید، در نگاه اول باید رنگ هل را در نظر بگیرید. سبزی رنگ هل مهم‌ترین فاکتور در تشخیص هل با کیفیت است. هل تازه و با کیفیت چاق و زیتونی رنگ است. اگر رنگ هل به زردی نزدیک بود، احتمالاً یا کهنه شده یا با روش‌های اشتباه خشک شده است.

درست است که رنگ سبز هل نقش مهمی در خرید هل مرغوب دارد، اما این نکته را نباید فراموش کنید که احتمال رنگ کردن هل به رنگ سبز وجود دارد. اگر سبزی هل بیشتر از حد معمول بود، احتمالاً با رنگ مصنوعی رنگ شده است. برای اینکه مطمئن شوید که  رنگ سبز هل طبیعی است، یک هل را بین انگشتانتان بمالید، اگر سبز رنگ شد یعنی رنگ آن مصنوعی است.

اندازه و قطر هل

غیر از رنگ، اندازه و قطر هل فاکتورهای مهمی در راهنمای خرید هل هستند. بهترین نوع هل سبز، دارای قطر 8 میلی متری است که بسیار خاص و ویژه بوده و گران قیمت‌ترین نوع هل سبز است.  بیشتر هل‌های سبز با قطر 6.5 میلی متری بسته بندی می‌شوند. البته نوع 5.5 میلی متری از آن نیز وجود دارد.

عطر هل

هل اگر تازه باشد باید عطر تندی داشته باشد که به معنای واقعی خوش عطری آن را حس کنید. عطر در خرید هل فاکتور مهمی است، چون یکی از اصلی‌ترین کاربردهای هل، عطردهی به انواع غذا هست.

یک مشت هل بردارید و آن را بو کنید، به طور غریزی می‌توانید متوجه شوید که چقدر تازگی دارد و خوش عطر است.

نحوه نگهداری هل برای حفظ کیفیت

علاوه بر اینکه هل مرغوب تهیه می‌کنید باید در نظر داشته باشید که نگهداری از هل به شیوه مطلوب هم در حفظ کیفیت آن بسیار مهم است.

برای اینکه کیفیت هل حفظ شود آن را درون ظرف قرار داده و درب ظرف را ببندید، سپس هل را در محیطی خنک نگهداری کنید که فاقد رطوبت و نور هست.

همچنین توصیه می‌کنیم برای حفظ عطر، پیش از مصرف دانه‌های هل را از پوسته هل خارج نکنید.

تاریخ انقضا هل چگونه است؟

یکی از سوالات رایج شما عزیزان این است که هل را تا چه مدت می‌توانیم نگهداری کنیم. در پاسخ به این سوال باید گفت که اگر دانه‌های هل از پوسته آن خارج نشده باشند، به‌راحتی می‌توان 2 تا 3 سال هل را نگهداشت.

اما اگر هل را آسیاب کرده باشید، مدت زمان نگهداری آن به زیر 1 سال کاهش می‌یابد. هل خراب نمی‌شود، اما از عطر و طعم آن کاسته خواهد شد.

اگر قصدا دارید هل را به‌صورت پودر شده استفاده کنید، ترجیحا به حد نیاز آن را پودر کنید و یا در حد نیاز پودر هل را از فروشگاه خانه ادویه تهیه کنید چون موجودی هل خانه ادویه به دلیل تقاضای مناسب، همواره جدید و تازه است.